Час по физика: Сферни огледала

Во денешното време и ако случува некогаш да не сме во можност да присуствуваме во настава, тоа не е страшен проблем. Благодарение на технологијата не изгубиме ништо, и работата можеме да ја завршиме од дома.
Во следниот линк можете да ја слушате мојата “онлине настава“ по физика, односно темата “Сферни огледала“.
Отвере го линкот, и симнето го видеото :

https://drive.google.com/file/d/1RgFUoFpR8lZITqOVuVVZmc8diCmtgU8q/view?usp=sharing

Тест по математика

Отверете го линкот подоле за да почнете со решавање на задачите:

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeNrOgDSvFR2NrnBjApnr_R3qeC-j8apMno2teZuYGgNYG_PQ/viewform?usp=sf_link

Изучување на водорниот спектар

Активноста 1:  Градуирање на скалата на спектроскопот

Градуирањето се врши за да се изразат поделките на скалата во бранови должини. Таа се прави на следниот начин:

1. Се определува нормалната ширина на пукнатината и се мести за жолтата спектрална линија на хелиум

2. Се мери хелиумовата цевка на статив

3. Со вртење на винотот се поставува преку окуларот да се наблудува спектарот на хелиум од виолетова до црвена

4. Се вклучува сијаличката за осветување на скалата на спектарот

5. Постоено се поместува винтот за да се наблудуваат спектралните линии на хелиум и се отчитуваат поделците на скалата, од црвена кон виолетова и обратно

6. Се црта график на зависноста на брановата должина од поделците на скалата

Мерења и резултати:

                                                    He - атомот

               

Боја	Λ(nm)	Поделци
Темноцрвена	706.5	5.5
Светлоцрвена	667.8	5.9
Жолта	587.6	6.9
Темнозелена	501.6	8.4
Светлозелена	492.2	8.7
Темносина	471.3	9.3
Виолетова	402.6	10.1

За да го видите графичкиот зависност на брановата должина од поделците, симнете ја Excel презентацијата на следниот линк: https://drive.google.com/file/d/1aczuY0saTcK6kwpf0uhvQ0LLj1XLMrY_/view?usp=sharing

Активноста 2: Ако на спекртометарот ставиме непознат елемент, со помош на формулата наведена во графикот, да се најде λ за секоја боја од табелата соодвено и истата да се прикаже графички. Потоа отворете ја линкот подоле (под таблицата) и спорет добиените вредности на λ најдете за кој елемент станува збор.

Непознат елемент:

  

Боја	Интезитет	Поделци	Λ(nm)
Жолта	10	6,8
Зелена	10	7,3
Виолетова	1	11

https://drive.google.com/file/d/1_tyZtpukmO29f8ZyzVowsOMm68-7Tazu/view?usp=sharing

Сферни огледала

Кликнете на следниот линк:
https://drive.google.com/file/d/1y1D4Fkqn4JHiUClP2tQqD3eiTZ-uTNdt/view?usp=sharing

По кликнувањето на линкот, ќе Ви се отвори ново прозорче во кое ќе се отвори презентацијата. За да може да ги видите сите можности на презентацијата неопходно е истата да ја преземете. 

Откако ќе ја зачувате презентацијата, отворете ја и одберете Slide Show.

Внимание: Слајдовите во презентацијата се менуваат со кликање. Но, сепак неопходно е промената на слајдовите да се прави полека, без брзање, со цел да се видат сите можности кои ги нуди презентацијата.

Лост

Лостовите се прости машини, кои овозможуваат со помала сила да се изврши работа еднаква како и со голема сила. Во најопшт случај, лост претставува секое тело кое може да ротира околу една точка. Обично лостот го прикажуваме како една прачка, која на средината има потпорна точка околу која лостот може да ротира (сл.1). Ова е двокрак лост и се вика лост од прв ред.










За да биде лостот во рамнотежа, на двата крака на лостот треба да дејствуваат сили, како на сл.2, при што да е задоволен и условот за рамнотежа, а тоа е збирот на сите моменти на сили да биде еднакво на нула.

Лостот може да биде и еднокрак (сл. 3).

Силата F1 е товар кој треба да се совлада. Овој лост се вика лост од втор ред.
Ако товарот и силата си ги сменат местата (сл. 4), тогаш тој лост се вика лост од трет ред.

За да видиме по природно како функционира еден лост, ќе направиме еден експеримент користејќи phet-симулацијата.

Упатство за користење на симулацијата

За да се реализира оваа активност потребно е:

1.Одете на:👉 линк .

2. За да ја стартувате кликнете на знакот ▶️.

3.На екранот ќе се појави работна површина како на сликата:  

 4. Одберете ја опцијата Balance Lab.

 5. На екранот ќе се појави следното:

На следната слика имате објаснување што означуваат одредени делови од оваа работна површина:

Пред да почнувате со работа, кај опцијата Position одберете дали сакате позитијата на телото да ја измерите со линијар или со ознаки (пр. позиција 1, позиција 2 и т.н.).

Актовноста 1: Да се открие условот за рамнотежа на лостот.

За оваа цел потребно е да се направат следниве чекори:

1. На десниот крај стави едно тело на последното десно дупче (ознака).

2. На левиот крак стави едно тело за лостот да биде урамнотежен.

3. Тргни ги потпорите под лостот (со опцијата дадена на слика) за да проверите дали е лостот во рамнотежа. Ако лостот не е во рамнотежа помести го телото (едното или двете) се додека лостот не се урамнотежи.

4. Измери го растојанието од потпорната точка до точката каде што е поставено телото на левата страна ( l ). Внеси го мерењето во табелата.

5. Измери го растојанието од потпорната точка до точката каде што е поставено телото на десната страна (d). Внеси го мерењето во табелата.

6. Повтори ги овие чекорите така што масата на телата на левиот о на десниот крак да не биде еднаква. Сите дополнителни тела треба да дејствуваат во една точка од левиот и од десниот крак. Внимавај, лостот треба да биде урамнотежен. 

7. Масата на секое тело е написана на него.

8. Пресметај ги масите на телата што се наоѓат на левата страна, mL и на десната страна mD и внеси ги  во табелата.

9. Пресметај ги силите со кои телата дејствуваат лево и десно ( FL и FD ), преку формулата F=m・g  и внеси ги во табелата. Во случај кога користиме по две тела за да биде лостот во рамнотежа треба збирот на моментите на силите од една страна да биде еднаков со збирот на моментите на силите од другата страна. Значи: F1⋅ r1 +F2⋅r2= F3⋅ r3 +F4⋅r4.

10. Пресметај ги производите кои се бараат во последните две колони

l (m)	d (m)	mL,лево (kg)	mD, десно (kg)	FL(N)	FD(N)	l⋅FL (N⋅m)	l⋅FD (N⋅m)

Што забележуваш?

Какви се вредностите на производите на силите и растојанијата на кои тие дејствуваат?

Што можеш оттука да заклучиш?

Кој е условот за рамнотежа на лостот?

Откако ќе завршите со овој активност вратете се назад на почетната страна. 

Сега иберете ја опцијата Game при што можете да си поиграте и да повторувате што имате научено од оваа истражување.

Атомот

Кликнете на следниот линк:
https://drive.google.com/file/d/1aaF_yU0OpEM4NaAkkAV07nxu_qdoTqvn/view?usp=sharing

По кликнувањето на линкот, ќе Ви се отвори ново прозорче во кое ќе се отвори презентацијата. За да може да ги видите сите можности на презентацијата неопходно е истата да ја преземете. 

Откако ќе ја зачувате презентацијата, отворете ја и одберете Slide Show.

Deformimi i trupave

Edhe pse për sqarimin e deformimit të trupave është shumë e thjeshtë të gjendet aparaturë për demonstrime, ne gjithmonë duhet te jemi të përgatitur edhe për raste kur ka mundësi të na mungojnë materialet përkatëse. Në raste të tilla, nxënësit duhet vetë të përgatisin eksperimente, e këtë mund ta bëjnë përmes Phet-stimulimeve. Në këtë rast është paraqitur një mënyrë se si nxënësit të fitojnë varësin e deformimit të sustës nga forca që vepron në të.

Udhëzim për përdorimin e stimulimit

Që të realizohet ky aktivitet është e nevojshme të:

1. Hapni linkun: https://phet.colorado.edu/en/simulation/masses-and-springs-basics

2.    Që të filloni shtypni butonin ▶️.

3.    Në ekran do të shfaqet faqja e punës si në figurën e më poshtme:

4.  Zgjidhni opsionin Stretch.

5.  Në ekran do të paraqitet fotografia si në vijim:

Në figurën në vijim është treguar se çfarë paraqet secila prej pjesëve të paraqitura në këtë faqe të punës:

     Para se të fillohet me aktivitetin është e nevojshme që vizorja të afrohet pranë ndonjërës prej sustave dhe të klikohet në opsionet Unstretched Length dhe Resting Position, ndërsa Strength 1 dhe Strength 2 duhet të jenë të barabarta si në figurë:

Aktiviteti 1: Hulumtoni se si varet deformimi i sustës nga forca e cila vepron në të.

Për këtë qëllim është e nevojshme të kryhen hapat e mëposhtëm:

1.  Në fillim duhet të matet gjatësia e sustës kur ajo është e pa deformuar (pa grampeshat). Duhet të keni kujdes të mos maten skajet e sustës të cilat nuk zgjaten.

2.  Varni një grampeshë prej 50 g në fundin e sustës, si në figurë:

3.  Matni gjatësinë e sustës dhe shënoni matjet në tabelë.

      4.  Tani ndryshoni grampeshën, vendosni grampeshë prej 100 g. Përsëritni hapin 3.

3    5.  Ecuria e njëjtë përsëritet, ashtu që tani duhet të vendosni grampeshë prej 250g. Përsëritni hapin 3.

4    6.  Njehsoni forcën F dhe shënoni llogaritjet në tabelë. Forca (F), gjegjësisht pesha me të cilën grampesha vepron në sustë njehsohet si F=m·g , ku m është masa e grampeshës, kurse g nxitimi i Tokës i cili është i barabartë me 9,81 m/s^2.

5    7.  Njehsoni zgjatjen Δl = l₁ - l₀, për secilën prej matjeve dhe shënoni rezultatet e fituara në tabelë.

Rezultatet e fituara nga matjet: 

m(kg)	F(N)	l1(m)	∆ l(m)	∆ l/F

Si është varësia e forcës nga zgjatja e sustës?
Që ta shikoni këtë varësi, rezultate e fituara paraqitni në grafik.

Për këtë pjesë është e nevojshme:

1. Të hapni Excelin.

2. T’i vendosni të dhënat.

3. Të bëni paraqitjen grafike të varësisë së zgjatjes së sustës nga forca që vepron në të.

4.T’i rregulloni rezultatet e fituara përmes funksionit i cili i përshtatet më së shumti. Për këtë pjesë në Excel mundet të shfrytëzohet opsioni Add Trendline.

Si mundet të shënohet kjo varësi në mënyrë matematikore?

Që të fitohet shprehja matematikore për varësinë, njehsoni raportin Δl/F  dhe rezultatet vendosini në kolonën përkatëse të tabelës.

A e fituat atë që e pritje më herët? A janë këto rezultate në përputhshmëri me pjesën teorike? Kontrolloni këtë në librin tuaj në pjesën ”Deformimi i trupave elastik”.

Aktiviteti 2: Hulumtoni se si varet deformimi (zgjatja) e sustës nga koeficienti i elasticitetit të saj.

Për këtë pjesë është e nevojshme të punohet me të dy sustat njëkohësisht. Kryeni hapat e mëparshëm (si në Aktivitetin 1), ashtu që në të dy sustat duhet të vendosen grampesha që kanë masa të njëjta, kurse konstanta e elasticitetit të sustës ndryshohet në menynë “Spring Strength”. Në figurën e mëposhtme është paraqitur si duhet të duket kjo pjesë e punës.