Лост

Лостовите се прости машини, кои овозможуваат со помала сила да се изврши работа еднаква како и со голема сила. Во најопшт случај, лост претставува секое тело кое може да ротира околу една точка. Обично лостот го прикажуваме како една прачка, која на средината има потпорна точка околу која лостот може да ротира (сл.1). Ова е двокрак лост и се вика лост од прв ред.










За да биде лостот во рамнотежа, на двата крака на лостот треба да дејствуваат сили, како на сл.2, при што да е задоволен и условот за рамнотежа, а тоа е збирот на сите моменти на сили да биде еднакво на нула.

Лостот може да биде и еднокрак (сл. 3).

Силата F1 е товар кој треба да се совлада. Овој лост се вика лост од втор ред.
Ако товарот и силата си ги сменат местата (сл. 4), тогаш тој лост се вика лост од трет ред.

За да видиме по природно како функционира еден лост, ќе направиме еден експеримент користејќи phet-симулацијата.

Упатство за користење на симулацијата

За да се реализира оваа активност потребно е:

1.Одете на:👉 линк .

2. За да ја стартувате кликнете на знакот ▶️.

3.На екранот ќе се појави работна површина како на сликата:  

 4. Одберете ја опцијата Balance Lab.

 5. На екранот ќе се појави следното:

На следната слика имате објаснување што означуваат одредени делови од оваа работна површина:

Пред да почнувате со работа, кај опцијата Position одберете дали сакате позитијата на телото да ја измерите со линијар или со ознаки (пр. позиција 1, позиција 2 и т.н.).

Актовноста 1: Да се открие условот за рамнотежа на лостот.

За оваа цел потребно е да се направат следниве чекори:

1. На десниот крај стави едно тело на последното десно дупче (ознака).

2. На левиот крак стави едно тело за лостот да биде урамнотежен.

3. Тргни ги потпорите под лостот (со опцијата дадена на слика) за да проверите дали е лостот во рамнотежа. Ако лостот не е во рамнотежа помести го телото (едното или двете) се додека лостот не се урамнотежи.

4. Измери го растојанието од потпорната точка до точката каде што е поставено телото на левата страна ( l ). Внеси го мерењето во табелата.

5. Измери го растојанието од потпорната точка до точката каде што е поставено телото на десната страна (d). Внеси го мерењето во табелата.

6. Повтори ги овие чекорите така што масата на телата на левиот о на десниот крак да не биде еднаква. Сите дополнителни тела треба да дејствуваат во една точка од левиот и од десниот крак. Внимавај, лостот треба да биде урамнотежен. 

7. Масата на секое тело е написана на него.

8. Пресметај ги масите на телата што се наоѓат на левата страна, mL и на десната страна mD и внеси ги  во табелата.

9. Пресметај ги силите со кои телата дејствуваат лево и десно ( FL и FD ), преку формулата F=m・g  и внеси ги во табелата. Во случај кога користиме по две тела за да биде лостот во рамнотежа треба збирот на моментите на силите од една страна да биде еднаков со збирот на моментите на силите од другата страна. Значи: F1⋅ r1 +F2⋅r2= F3⋅ r3 +F4⋅r4.

10. Пресметај ги производите кои се бараат во последните две колони

l (m)	d (m)	mL,лево (kg)	mD, десно (kg)	FL(N)	FD(N)	l⋅FL (N⋅m)	l⋅FD (N⋅m)

Што забележуваш?

Какви се вредностите на производите на силите и растојанијата на кои тие дејствуваат?

Што можеш оттука да заклучиш?

Кој е условот за рамнотежа на лостот?

Откако ќе завршите со овој активност вратете се назад на почетната страна. 

Сега иберете ја опцијата Game при што можете да си поиграте и да повторувате што имате научено од оваа истражување.